Khoảnh khắc chuyển mình
Loạt phim tài liệu “The Super Models” đưa công chúng cùng 4 người phụ nữ đã định nghĩa hiện tượng siêu mẫu – “nữ thần nóng nảy” Naomi Campbell, 53 tuổi; người đẹp Mỹ Cindy Crawford, 57 tuổi; siêu mẫu mang vẻ đẹp cổ điển Christy Turlington, 54 tuổi; và tắc kè hoa Linda Evangelista, 58 tuổi – trở lại những năm đầu thập niên 90, đào sâu vào một chương đặc biệt của lịch sử thời trang thế giới.
Trong thập niên 80 và 90 của thế kỷ trước, Naomi, Christy, Linda và Cindy là thế lực thời trang không thể ngăn cản. Họ hiện diện khắp mọi nơi: Trên các biển quảng cáo; sải bước trên sàn catwalk ở Milan, London, Paris và New York; xuất hiện trên bìa tạp chí Vogue, Vanity Fair và Harper’s Bazaar; mang lại phong cách và sự thu hút cho các quảng cáo Super Bowl và video ca nhạc MTV.
Chuyến đi đầy hoài niệm dọc theo đường băng ký ức của bộ tứ siêu mẫu thế hệ đầu bắt đầu với những câu chuyện về tuổi thơ bình thường, về lựa chọn nghề nghiệp của họ. “Họ không sinh ra để làm công việc này. Họ đến với ngành này từ nhiều hoàn cảnh khác nhau. Từ những cô gái bình thường, họ đã vươn cao, vươn xa trong giới” – Roger Ross Williams – đạo diễn “The Super Models” – nói.
Về nghề người mẫu, Evangelista từng nghiêm túc tuyên bố, “Tôi không được phát hiện. Tôi đã lựa chọn”. Những người còn lại đi theo con đường truyền thống hơn, được phát hiện trên đường phố London, Anh (Naomi) hoặc tại trường dạy cưỡi ngựa ở Coral Gables, Florida, Mỹ (Christy).
Nhưng dù lựa chọn hay được phát hiện, quỹ đạo của bộ tứ này đã kết hợp với nhau để tạo thành một thế lực của văn hóa đại chúng. “Chúng tôi không phải là The Beatles” – Evangelista nhấn mạnh. Nhưng họ là 4 cá tính rất khác biệt, là sự kết hợp không thể cưỡng lại giữa vẻ đẹp, cá tính và sự tự tin đã tạo ra tác động chuyển mình cho giới thời trang và giải trí, Financial Times nhận định.
Về dấu mốc thống trị của siêu mẫu, giới thời trang rỉ tai nhau câu chuyện Liz Tilberis – khi đó là biên tập viên của tạp chí Vogue Anh – và nhà thiết kế Donatella Versace “âm mưu” thuyết phục anh trai Donatella là nhà thiết kế Gianni Versace đưa những người mẫu đã tuyển chọn cho quảng cáo lên trình diễn trên sàn catwalk. Một phiên bản khác của câu chuyện này là khoảnh khắc nhà thiết kế Gianni tình cờ nghe được người mẫu Linda Evangelista bày tỏ mong muốn được catwalk.
Dấu mốc rõ ràng nhất để 4 siêu mẫu chuyển từ giới thời trang đơn thuần sang văn hóa đại chúng là việc cùng xuất hiện trong MV Freedom! ’90 và được nhiếp ảnh gia Peter Lindbergh chụp cho trang bìa tạp chí Vogue. Tất cả đều diễn ra năm 1990.
Peter Lindbergh đã chụp ảnh Naomi Campbell, Cindy Crawford, Christy Turlington, Linda Evangelista và Tatjana Patitz (qua đời đầu năm nay) cho trang bìa tạp chí Vogue Anh vào tháng 1.1990. Ca sĩ George Michael yêu thích bức ảnh này và chọn 5 người mẫu đó vào MV Freedom! ’90. MV ra mắt cuối năm 1990 đã củng cố vị thế siêu sao của Naomi Campbell, Cindy Crawford, Christy Turlington và Linda Evangelista trong làng thời trang.
Sức ảnh hưởng nhiều thập kỷ
Siêu mẫu không phải là một khái niệm hoàn toàn mới. Những “ma-nơ-canh vĩ đại” trong lịch sử giới thời trang thế giới – Suzy Parker, Dorian Leigh, Jean Shrimpton, Twiggy, Veruschka – đều được gọi là siêu mẫu ở thời điểm này hay thời điểm khác. Nhưng cán cân quyền lực trong giới đã thay đổi đáng kể theo thời gian.
Vào những năm 60, các nhiếp ảnh gia là người quyết định những bức ảnh; vào những năm 70, quyền lực thuộc về các tạp chí; tiếp sau đó các công ty người mẫu chiếm được sức ảnh hưởng. Đến những năm 90, giới người mẫu, mà cụ thể là bộ tứ Naomi Campbell, Cindy Crawford, Christy Turlington và Linda Evangelista là những người hành động tiêu biểu, tạo thành “một mối liên kết thay đổi động lực của toàn bộ ngành công nghiệp”, theo các nhà làm phim “The Super Models”.
Nhiều người chọn những năm 1980 và đầu những năm 1990 là thời kỳ táo bạo nhất trong lịch sử thời trang hiện đại. Đó là những năm của những bộ vest quyền lực, legging, mái tóc bồng bềnh và những màu sắc rực rỡ. Các nền tảng truyền thông thời điểm đó cũng thay đổi liên tục. Truyền hình cáp vừa phát triển và các siêu mẫu đã được xếp hạng vàng. Khi đó, Naomi Campbell, Cindy Crawford, Christy Turlington và Linda Evangelista phủ sóng khắp nơi, xuất hiện trên các chương trình trò chuyện, là nhân vật trong các chuyên mục tin tức, trong các quảng cáo truyền hình trị giá hàng triệu USD và cả những bộ phim Hollywood.
Vừa mới tốt nghiệp trung học khi bắt đầu làm người mẫu, Naomi Campbell, Cindy Crawford, Christy Turlington và Linda Evangelista đã trưởng thành cùng nhau và đạt đến đỉnh cao của thế giới thời trang – rất lâu trước Instagram và Facebook xuất hiện. Tuy nhiên, khác với những người mẫu nổi tiếng đi trước, bộ tứ tự chịu trách nhiệm về sự nghiệp của mình thay vì để các công ty người mẫu, nhà thiết kế và tạp chí thời trang kiểm soát những gì họ được phép và không được phép làm, The Globe and Mail chỉ ra. Về ảnh hưởng của bộ tứ siêu mẫu, nhà thiết kế Donatella Versace từng đúc kết rằng: “Họ chính là những người có ảnh hưởng (influencer) đầu tiên trong giới thời trang”.
Trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Vogue Anh vào tháng 3.2022, Naomi Campbell từng chia sẻ về những người bạn đồng hành từ giai đoạn đỉnh cao trong sự nghiệp: “Đó là khoảng thời gian tuyệt vời khi chúng tôi làm việc chăm chỉ. Dù có thay bao nhiêu trang phục, bao nhiêu show diễn, chúng tôi cũng chưa bao giờ nói mình mệt. Tất cả chúng tôi đều yêu thích công việc và tiếp thêm năng lượng cho nhau. Chúng tôi từng có 8 show mỗi ngày sau đó vẫn đi ăn mừng với các nhà thiết kế vào buổi tối. Đôi khi tôi tự hỏi liệu người mẫu bây giờ có thể theo kịp chúng tôi hay không”.
Cuối thập niên 90, thời kỳ huy hoàng của bộ tứ bắt đầu kết thúc. Cái chết của nhà thiết kế Gianni Versace năm 1997 được cho là dấu mốc sự kết thúc của thời kỳ siêu mẫu. Tuy nhiên, ảnh hưởng của bộ tứ siêu mẫu vẫn tiếp tục được cảm nhận cho đến ngày nay, như Larissa Bills, đồng đạo diễn của “The Super Models” nhận định.
Nữ đạo diễn này tin rằng, Naomi Campbell, Cindy Crawford, Christy Turlington và Linda Evangelista có thể dạy cho những người có ảnh hưởng ở thời điểm hiện tại về tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp và sự bền bỉ. “Họ đã hoàn thiện kỹ năng và sáng tạo nghệ thuật từ rất lâu trước khi có những thứ như Photoshop và khả năng chụp hàng nghìn bức ảnh bằng máy ảnh kỹ thuật số” – Larissa Bills nhấn mạnh.
Edward Enninful – Tổng Biên tập tạp chí Vogue Anh – cũng nhất trí cho rằng, những người phụ nữ này vẫn tiếp tục “tái xác định ý nghĩa của việc trở thành người mẫu ngày nay”.
