Bạn đọc theo dõi toàn cảnh video Hội thảo “Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam“.
16h45: Kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cảm ơn Báo Lao Động và các đại biểu đã tới dự và phát biểu ý kiến, trình bày tham luận và trao đổi ý kiến.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, hội thảo này đối với Bộ Tài chính và UBCKNN có ý nghĩa hết sức quan trọng, để cùng nhau đặt ra các vấn đề, thảo luận vấn đề và đưa ra các giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam.
Sau hội thảo, tôi xin được kết luận một số nội dung chính như sau:
“Thứ nhất, chúng ta thống nhất mục tiêu và lợi ích của việc nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường Cận biên lên thị trường Mới nổi. Mục tiêu thực hiện càng sớm càng tốt, cố gắng tuân thủ lộ trình đã được phê duyệt trong quá trình phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Chúng ta cũng thống nhất những lợi ích cho các chủ thể tham gia thị trường, rộng nhất là lợi ích cho nền kinh tế Việt Nam, hướng tới mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thứ hai, nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ khẳng định vị thế, cải thiện thanh khoản, chất lượng thị trường chứng khoán Việt Nam trong khu vực và quốc tế. Nâng hạng thị trường giúp cho sự tín nhiệm thị trường, tín nhiệm quốc gia được cải thiện. Nếu thị trường chứng khoán Việt Nam ở hạng cao sẽ nâng hạng được tín nhiệm quốc gia, thuận lợi trong phát triển kinh tế xã hội.
Thứ ba, chúng ta đã thống nhất được các tiêu chuẩn, yêu cầu, quy định quốc tế để thống nhất các bước đi tiếp theo. Đồng thời, nhận diện được các thách thức, rủi ro để các chủ thể tham gia thị trường có những biện pháp hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất. Xem xét thay đổi điều kiện ký quỹ của nhà đầu tư trước khi giao dịch. Điều này sẽ có rủi ro nhưng chúng ta phải đối mặt với rủi ro và tìm giải pháp.
Thứ tư, hội thảo hôm nay cũng đã tìm ra một số giải pháp để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong đó, có hoạt động ký quỹ của nhà đầu tư, minh bạch thông tin của các công ty niêm yết.
Tôi đánh giá cao các chủ thể tham gia thị trường trong ý thức xây dựng thị trường minh bạch, lành mạnh. Tôi hi vọng tinh thần này sẽ lan tỏa mạnh hơn nữa ra toàn thị trường, nhất là đối với các công ty niêm yết.
Bộ Tài chính cũng đánh giá cao ý nghĩa của hội thảo hôm nay trong mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán. Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi sẵn sàng giữ vai trò tiên phong để thực hiện quá trình này. Cơ quan quản lý Nhà nước đi đầu nhưng không đi một mình, cả thị trường chứng khoán không ai đi một mình, mà tất cả chúng ta đều phải đi, đi cùng nhau, UBCKNN, doanh nghiệp niêm yết các đơn vị truyền thông… Tất cả đều phải cùng đi, hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán trong thời gian sớm nhất”.
16h35: Về vấn đề bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian vừa qua và định hướng của cơ quan quản lí để thu hút vốn đầu tư nước ngoài trong thời gian sắp tới.
Ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước – cho hay:
Trong thời gian từ đầu năm đến nay, có hiện tượng nhà đầu tư nước ngoài bỏ cổ phiếu trên thị trường. Hiện nay, số lượng tỉ lệ nắm giữ của nhà đầu tư ngoài trên thị trường Việt Nam là 46 – 49 tỉ USD, trên 16% tổng vốn hóa trên thị trường. Việt Nam là thị trường có hạn chế về đầu tư nước ngoài nhưng tổng sở hữu vốn hóa của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam tin tưởng, nắm nhiều nhất quanh khu vực Đông Nam Á.
Hiện tượng rút vốn trong thời gian qua không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn có Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan… Có thể thấy rõ, lãi suất đồng đôla duy trì quá cao, đồng đôla tăng giá, đồng Việt Nam hoặc trong khu vực có sự mất giá. Do vậy, một số quỹ thay đổi kế hoạch, chiến lược để đầu tư vào thị trường ít rủi ro hơn, có cơ hội lớn hơn trong ngắn hạn.
Lí do thứ hai là tỉ giá trên thị trường tương đối cao so với thị trường trong khu vực. Do vậy, giá trị bán ròng không bằng giá trị cổ phiếu của thị trường chứng khoán tăng từ đầu năm. Một số quỹ đầu tư vào thị trường mới nổi, họ sẽ duy trì tỉ trọng nào đó với thị trường. Khi giá trị thị trường tăng lên, họ sẽ bán để đảm bảo mục tiêu đầu tư của quỹ. Ngoài ra, một số quỹ hết thời gian nên họ rút ra. Do vậy, câu chuyện bán ròng, rút vốn chưa phải hiện tượng tạo ra dư luận tiêu cực.
Ông Nguyễn Đức Chi – Thứ trưởng Bộ Tài chính – cho biết: Kinh tế Việt Nam trước những khó khăn, biến động của thế giới vẫn giữ được các chỉ số kinh tế vĩ mô. Hiện tượng các quỹ nước ngoài có sự điều chỉnh cơ cấu danh mục đầu tư là chuyện rất bình thường. Nước ta vẫn tiếp tục giữ được kinh tế vĩ mô và sự phát triển hoạt động kinh doanh ổn định của doanh nghiệp niêm yết.
Thị trường chứng khoán của nước ta cải cách, phát triển, nâng hạng có thể những nhà đầu tư rút ra lại tiếc nuối, lúc quay trở lại mất nhiều tiền hơn trước. Chính vì vậy, cần phân tích bản chất của hiện tượng để có sự nhìn nhận toàn diện để không có những ảnh hưởng không đáng có trên thị trường. Vai trò của báo chí truyền thông rất quan trọng trong việc cung cấp, phân tích, đánh giá thông tin để đưa tin có chiều sâu.
Tại hội thảo, nhà đầu tư cũng nêu vấn đề và gửi câu hỏi tới Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc nâng hạng thị trường đi kèm với bài toán cần thêm những doanh nghiệp niêm yết chất lượng. 10 năm qua, top 10 cổ phiếu lớn chủ yếu thay đổi thứ hạng mà chưa có nhiều hàng hoá mới, các doanh nghiệp 1 tỉ USD chưa niêm yết vẫn có nhiều. Vậy giải pháp sắp tới là gì để gia tăng chất lượng hàng hóa?
Trả lời câu hỏi trên của nhà đầu tư, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh: Thực tế hiện nay trên thị trường có 42/42 doanh nghiệp có vốn hóa thị trường trên 1 tỉ USD. Nếu so sánh với các nước trong khu vực thì nước ta không hề ít “doanh nghiệp tỉ đô”. Việt Nam hiện có những doanh nghiệp có vốn hóa thị trường lớn đang chờ đợi TTCK nâng hạng mới niêm yết.
Bên cạnh đó, có những yếu tố chủ quan có thể khắc phục như IPO trong 1 thời gian có thể giảm. Doanh nghiệp muốn thu hút nhà đầu tư tham gia vào IPO gặp khó khăn vì thời gian có cổ phiếu trên thị trường không kéo dài. Trong thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã đưa ra các giải pháp để tích hợp IPO và niêm yết. Việc này giúp doanh nghiệp lớn thu hút nhà đầu tư và nguồn vốn lớn. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang nghiên cứu và có giải pháp ban đầu, trong thời gian tới sẽ đưa vào các Dự thảo, Thông tư và Nghị định.
Ngoài ra, việc nâng cao chất lượng hàng hóa là mục tiêu từ những đề án tái cấu trúc thị trường chứng khoán, chiến lược phát triển thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, có những tiêu chí nào để xác định chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán?
Thứ nhất, chất lượng công bố thông tin. Trên thị trường chứng khoán, thông tin rất quan trọng. Nếu không minh bạch thì thị trường chứng khoán không thể thực hiện chức năng phân bổ nguồn vốn hiệu quả. Để có thông tin chất lượng, đáp ứng yêu cầu cao, cần thời gian dài từ việc thay đổi ý thức của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần có ý thức tự giác trong việc công bố thông tin không phải từ cơ quan quản lý bắt buộc mà chính từ lợi ích của doanh nghiệp.
Thứ 2, quản trị công ty. Cơ quan quản lý cũng đưa ra những yêu cầu tối thiểu để nâng cao quản trị công ty. Doanh nghiệp mới chỉ dừng lại ở mức tuân thủ quy định, cần nâng cao chất lượng quản trị công ty, hội đồng quản trị, tăng cường sự giám sát, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
Thứ 3, hoạt động của doanh nghiệp phải đi kèm trách nhiệm với xã hội, môi trường. Đây cũng là một trong những tiêu chí đánh giá doanh nghiệp của nhà đầu tư nước ngoài. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã yêu cầu các doanh nghiệp có báo cáo về việc thực hiện ESG.
16h28: Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi phản hồi bổ sung sau chia sẻ của Phó Chủ tịch UBCNKNN Bùi Hoàng Hải.
Tất cả chúng ta đã hình dung và hiểu bệ đỡ quan trọng nhất của TTCK là tính ổn định vĩ mô của nền kinh tế. Nhìn ra kinh tế khu vực và toàn cầu với những biến động và khó khăn trong những năm vừa qua, thì kinh tế VN vẫn giữ ổn định các chỉ số kinh tế vĩ mô. Vì vậy, không có cơ sở nào khiến thị trường chứng khoán của ta lại có rủi ro cao.
Đây đó có chuyện quỹ này quỹ kia của nước ngoài thay đổi khẩu vị rủi ro do cách quản trị của họ. Mà họ có điều chỉnh trong cơ cấu danh mục đầu tư thì chúng ta coi đó là chuyện hết sức bình thường. Chúng ta phải coi giữa sự ổn định kinh tế vĩ mô và sự phát triển kinh doanh của mỗi DN niêm yết, thị trường cải cách, nâng hạng thì ai rút ra lại tiếc, lúc quay trở lại thì mất nhiều tiền hơn.
Chúng ta phải cùng nhau phân tích kỹ lưỡng, từ hiện tượng thì phân tích bản chất, công chúng đầu tư. NĐT nhìn nhận chưa toàn diện thì chúng ta cần nghiên cứu để bình tĩnh hơn, tránh những ảnh hưởng không đáng có.
Vai trò của truyền thông rất quan trọng. Mong rằng các phóng viên, cơ quan báo chí cần hết sức cẩn trọng trong phân tích, đánh giá.
16h22: PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng – giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế, Trường Đại học Kinh tế quốc dân tham gia đóng góp ý kiến thảo luận tại Hội thảo.
Theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, sứ mệnh của cơ quan quản lý nhà nước là cần đi trước, lập ra lộ trình và để thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển. Sau khi thị trường chứng khoán nâng hạng sẽ có những lộ trình nào? Cần sửa bao nhiêu văn bản trong vòng 5 năm tới để phát triển như các thị trường chứng khoán của Thượng Hải (Trung Quốc), Singapore…
PGS Lạng cũng góp ý rằng những nội dung về thông tin doanh nghiệp hay cả những thông tin trong chính sách ở Việt Nam còn rất khó tìm hiểu khi không được dịch ra các ngôn ngữ khác. Thậm chí là cần công bố thông tin được dịch ra 5-6 ngôn ngữ khác nhau để nhà đầu tư theo dõi. Thị trường chứng khoán cần minh bạch thông tin, thống nhất theo một quy chuẩn quốc tế.
Ngoài ra, cần tạo lòng tin và sự ủng hộ lâu dài của các doanh nghiệp trong nước. Cơ quan quản lý có thể đề xuất cơ chế thử nghiệm để doanh nghiệp mạnh dạn hoạt động. Nước ta có thể tham chiếu, học hỏi kinh nghiệm từ một số thị trường chứng khoán khác. Đơn cử, trong một cuộc khủng hoảng gần đây, nhiều nhà đầu tư vẫn “rót vốn” vào thị trường chứng khoán Singapore vì sự minh bạch… Thực hiện được những điều này, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể trở thành “cứ điểm” mới của dòng vốn ngoại.
Phản hồi về những ý kiến của PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho rằng, tại thị trường chứng khoán VN, cơ quan quản lý có trách nhiệm xây dựng lộ trình. Lộ trình này được thể hiện trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt định hướng phát triển TTCK đến năm 2030. Trên tinh thần đó, các quý vị đại biểu có đóng góp gì nữa vào lộ trình đó thì có thể gửi đến UBCKNN để chúng tôi tiếp thu.
Việc nghiên cứu để TTCK phát triển hơn nữa thì chúng tôi sẽ tiếp tục làm. Chúng ta không cần phải học đâu xa mà học ngay các thị trường mẫu mực đã phát triển rất xa như Hàn Quốc, Hong Kong (Trung Quốc), Singapore. Trên cơ sở đó, chúng ta cũng phải chắt lọc, chứ không thể áp nguyên mô hình vào TTCK của ta được.
16h10: Trả lời câu hỏi: Rất nhiều nhà đầu tư, bạn đọc cũng quan tâm đến công tác nâng cấp hệ thống giao dịch, nền tảng về vốn… để chuẩn bị cho nâng hạng đang triển khai như ra sao? Đại diện Công ty Chứng khoán BIDV cho biết, Công ty Chứng khoán BIDV đang hoàn thiện các giải pháp để nâng cấp hệ thống giao dịch cũng như chuẩn bị về vốn. Hiện chúng tôi đã và đang làm việc với các cơ quan liên quan, một số đơn vị quốc tế như Đài Loan (Trung Quốc), Singapore… để chuẩn bị sẵn sàng khi thị trường nâng hạng.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Công ty Chứng khoán VPS cũng cho hay: VPS đang tiến hành công tác nội bộ liên quan đến việc nâng cấp hệ thống, chuẩn bị nâng hạng thị trường. Chúng tôi cũng đang chờ các cơ quan quản lý ban hành Thông tư hướng dẫn cụ thể để có những bước đi tiếp theo. Bên cạnh đó, VPS cũng đang làm việc với các tổ chức nước ngoài để chuẩn bị cho hoạt động nâng hạng thị trường.
16h: Trả lời về câu hỏi sau khi nâng hạng thì làm gì để trụ hạng? Giải pháp nào phát triển thị trường chứng khoán trong ngắn trung dài hạn? Ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước – cho biết:
Làm thế nào để trụ được hạng sau khi được nâng hạng là một vấn đề thách thức. Nếu không trụ được hạng, dòng vốn có thể chảy ra. Đây là mối quan tâm của các cơ quan quản lí và các doanh nghiệp. Để trụ được hạng cần tiếp tục thay đổi pháp lý, tạo điều kiện nhà đầu tư tham gia thị trường.
Câu chuyên nâng hạng, duy trì thứ hạng phụ thuộc vào đánh giá của nhà đầu tư đối với trải nghiệm của nhà đầu tư trên thị trường chứ không phải trải nghiệm với cơ chế pháp luật. Do vậy, cơ quan quản lí đưa ra cơ chế pháp luật, câu chuyện duy trì hạng vẫn còn phụ thuộc vào doanh nghiệp trên thị trường.
Ví dụ, cơ quan quản lí cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia nhưng các doanh nghiệp không công bố thông tin, đưa ra quy định hạn chế. Như vậy, chính doanh nghiệp làm cho nhà đầu tư nước ngoài không thể tham gia, từ đó đánh giá khả năng tiếp cận thị trường kém. Việc công bố thông tin, quản trị thông tin cũng đưa ra các yêu cầu nhưng các doanh nghiệp có thể không thực thi được.
Câu chuyên gần nhất là prefunding. Pháp luật và cơ quan quản lí cho phép công ty chứng khoán không yêu cầu prefunding nhưng năng lực công ty chứng khoán không đảm bảo đáp ứng yêu cầu này. Như vậy, dẫn đến làm cho trải nghiệm nhà đầu tư không tốt trên thị trường, đánh giá tiêu cực hoặc có thể đánh giá lại thị trường.
Câu chuyện quan trọng khác là việc nâng hạng phụ thuộc vào nhu cầu, trải nghiệm của nhà đầu tư, sau đó liên tục đòi hỏi yêu cầu mới sau trải nghiệm đó. Để tiếp tục duy trì thứ hạng, cơ quan quản lí cần tiếp tục trao đổi chặt chẽ với tổ chức xếp hạng. Từ đó, đảm bảo, dự báo trước được những tiêu chí sẽ có thể thay đổi, hoặc có những yêu cầu cao hơn. Từ đó, các công ty chứng khoán, doanh nghiệp thuộc tổ chức niêm yết, ngân hàng lưu ký sẽ phải chuẩn bị những điều cần thiết, tiếp tục đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao.
15h50: Trả lời câu hỏi của bạn đọc về việc nhà đầu tư mong muốn được biết về tiến độ và lộ trình sửa đổi những văn bản pháp luật liên quan đến quá trình nâng hạng thị trường chứng khoán? Ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – cho biết: Tiến độ và lộ trình sửa đổi các văn bản có liên quan, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi đã trình bày một phần. Trong đó, có nội dung liên quan đến các điểm nghẽn trong giao dịch trên thị trường hiện nay. Điểm nghẽn lớn nhất là phải có tiền trong tài khoản trước khi đặt lệnh, trong trường hợp bỏ yêu cầu này thì phải kiểm soát rủi ro như thế nào?
Liên quan đến việc sửa đổi Thông tư, liên quan đến các quy định, giao dịch, hoạt động công ty chứng khoán, liên quan đến thanh toán, dự thảo đầu tiên của Thông tư này đã được Bộ Tài Chính hoàn thành trên website của Bộ Tài chính vào tháng 3.2024. Chúng tôi đã tổ chức họp với các cơ quan liên quan và các thành phần thị trường qua các cuộc thảo luận. Trên cơ sở đó, chúng tôi tin tưởng các giải pháp mà chúng tôi đưa ra sẽ khả thi và hiện đã hoàn thành 90%.
Hiện chúng tôi đã có dự thảo cuối cùng của Thông tư này. Chúng tôi đã trình Bộ Tài chính. Sau khi Bộ Tài chính có kết luận thì trong tuần này hoặc tuần sau, chúng tôi sẽ đăng Thông tư này lên website.
Thông tư yêu cầu nhà đầu tư phải có tiền vào giao dịch T+1, với dự thảo mới, chúng tôi sửa đổi thành yêu cầu nhà đầu tư vào khoảng 9h-9h30 của T+2 phải có tiền trong tài khoản. Điểm này về cơ bản đáp ứng được các tiêu chí theo tiêu chuẩn quốc tế.
Chúng tôi đã trao đổi với các nhà đầu tư lớn, các đơn vị quốc tế. Theo những thông tin ban đầu chúng tôi được biết, về cơ bản, những giải pháp chúng tôi đưa ra đều có thể thực hiện được.
15h45: Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi phát biểu sau bài tham luận của PGS.TS Trần Việt Dũng – Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học Ngân hàng, Học viện Ngân Hàng:
“Cá nhân tôi hoàn toàn đồng nhất với ý kiến PGS.TS Trần Việt Dũng vừa trình bày, hướng tới mục tiêu nâng hạng, minh bạch thông tin cần hết sức lưu tâm. Chúng ta cần công bố thông tin đúng, đủ, kịp thời, chính xác.
Trách nhiệm này trước hết thuộc về các DN. Các DN phải ý thức rằng đây không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của DN.
Muốn đi dài, đi xa, chơi lớn thì chúng ta phải minh bạch. Sẽ có rất nhiều trở ngại. Trong bài phát biểu của PGS.TS Trần Việt Dũng chia sẻ, có doanh nghiệp đi dài 13 năm mà chuẩn, vẫn có sai sót. Chúng ta phải coi việc chuẩn xác là đương nhiên, ý thức của DN, trừ trường hợp bất khả kháng.
Cơ quan quản lý đã có quy chuẩn, yêu cầu, đối với DN về công bố thông tin thì chúng ta cùng nhau giám sát, cơ quan quản lý, vận hành giám sát, nhà đầu tư (NĐT) giám sát, cơ quan báo chí giám sát, phát hiện trường hợp vi phạm từ đó xử lý nghiêm trường hợp vi phạm. Và chúng ta phải làm kiên quyết, không ngừng nghỉ cho vấn đề này vì thị trường không bao giờ nghỉ.
Việc công bố thông tin bằng hai thứ tiếng, một số DN đã làm nhưng chưa đủ. Chúng tôi dự kiến sửa đổi quy định liên quan vấn đề này và có lộ trình.
Trong Thông tư sửa đổi, chúng tôi lấy ý kiến, mong rằng các DN, các cơ quan truyền thông thông tin chất lượng để ý kiến tham gia được tốt và kịp thời, giúp chúng ta cùng đạt được mục tiêu”.
15h40: PGS.TS Trần Việt Dũng – Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học Ngân hàng, Học viện Ngân hàng – trình bày tham luận: Giải pháp nâng cao tính minh bạch thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trong nước.
Trong 2 năm trở lại đây, đã có nhiều cam kết mạnh mẽ, quyết liệt hơn từ các cơ quan quản lý để tháo gỡ nút thắt, giúp nâng hạng TTCK. Khi xếp những tiêu chí nâng hạng thị trường, các tiêu chí về giá trị vốn hóa, vấn đề thanh khoản đã đáp ứng được nhưng còn nhiều hạn chế cần cải thiện. Một trong những giải pháp để nâng hạng TTCK chính là minh bạch thông tin. Việc nâng cao tính minh bạch thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trong nước không chỉ chờ đến nâng hạng thị trường mà đây là vấn đề then chốt.
Minh bạch thông tin nhằm giảm thiểu bất cân xứng thông tin – một trong những tiêu chí đánh giá trình độ, mức độ phát triển của thị trường. Thông tin luôn xảy ra trong tất cả mối quan hệ xung quanh thị trường, là nguồn gốc của xung đột. Điều cần nhấn mạnh chính là tốc độ đầy đủ, kịp thời và chất lượng thông tin phải đáp ứng được những yêu cầu. Khi đạt được điều này, Việt Nam sẽ đáp ứng được “bàn tay vô hình” về thanh tra giám sát của thị trường. Khi có chất lượng thông tin, đảm bảo được cơ chế thực thi, giúp thị trường hoạt động trơn tru, thúc đẩy phát triển bền vững.
Liên quan đến vấn đề minh bạch, hơn 10 năm qua, Việt Nam ghi nhận hoạt động công bố thông tin (CBTT) trên thị trường chứng khoán và tỉ lệ doanh nghiệp niêm yết (DNNY) đạt chuẩn CBTT có xu hướng tăng dần theo thời gian. Tuy nhiên, đa phần đây đều là các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp đầu ngành. Đặc biệt, không có bất cứ doanh nghiệp nào duy trì sự xuất hiện liên tục trong danh sách DNNY đạt chuẩn CBTT trong hơn 10 năm. Điều này cho thấy việc tuân thủ theo yêu cầu minh bạch thông tin không hề dễ dàng.
Một số vấn đề khác CBTT thường gặp như năm 2023, liên quan đến công bố thông tin sai lệch, trễ hạn, không công bố hoặc quá hạn gửi thông tin…
Một điểm khác chính là yếu tố ngôn ngữ trong công bố thông tin. Theo đánh giá của MSCI và FTSE, Việt Nam đã đạt được tuy nhiên vẫn cần cải thiện thêm về việc cập nhật thông tin bằng Tiếng Anh. Theo quy định hiện hành, ngôn ngữ CBTT chính thức là tiếng Việt, trong khi CBTT bằng tiếng Anh chỉ là điều kiện bắt buộc đối với Sở Giao dịch chứng khoán, Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, còn các đối tượng khác được khuyến khích và chỉ dành cho mục đích tham khảo. Nghiên cứu thị trường của World Bank cho thấy, chỉ khoảng 10% trang chủ của các công ty niêm yết CBTT và BCTC bằng tiếng Anh và đa phần các công ty này là công ty vốn hóa lớn.
Một vấn đề khác là mức độ dễ hiểu của thông tin, tiếp cận thông tin. Hiện nay, chỉ có khoảng có 50 – 60% doanh nghiệp Việt Nam đã áp dụng IFRS hoặc đang có kế hoạch chuyển đổi theo IFRS.
Như vậy, điều quan trọng chính là nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp, tuân thủ các quy định về minh bạch thông tin. Vấn đề khác là giáo dục ngôn ngữ, tăng cường AI.
15h35: Ông Nguyễn Khắc Hải – Giám đốc Khối phụ trách luật và Kiểm soát tuân thủ, Công ty Chứng khoán SSI: Giải pháp nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ cho nhà đầu tư nước ngoài của các CTCK trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Trong chiến lược tổng thể về phát triển TTCK Việt Nam đến năm 2030, mục tiêu đến năm 2025 của Chính phủ là đưa Việt Nam nâng hạng TTCK từ thị trường cận biên lên mới nổi theo Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29.12.2023. Với khoảng thời gian còn lại không còn quá dài, trước mắt các cơ quan chức năng đang tập trung nhiều nguồn lực để có thể đảm bảo thỏa mãn được các tiêu chí để được nâng hạng lên thị trường mới nổi sơ cấp (Secondary EM) từ FTSE Russell.
Hiện có khoảng 90 tỉ USD từ các quỹ thụ động (ETF) đầu tư vào họ chỉ số FTSE EM như Vanguard FTSE Emerging Markets ETF (tổng tài sản) 76 tỉ USD. Với việc nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo ước tính sơ bộ từ chúng tôi, dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,6 tỉ USD, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động (FTSE Russell ước tính tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF).
Nhìn chung, chuyện từ nâng hạng từ cận biên lên mới nổi không chỉ là đổi tên, mà là thay đổi về chất và dòng vốn sẽ đến phần lớn từ các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài chuyên nghiệp. Việc được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ là cơ hội tốt giúp thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận được sự chú ý từ MSCI, trong bối cảnh danh sách các thị trường chứng khoán có cơ hội được nâng hạng lên mới nổi khá hạn chế (Việt Nam hiện chiếm tỉ trọng cao nhất trong rổ MSCI cận biên).
Quay trở lại về thực trạng, FTSE Russell đã đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi nâng hạng lên Thị trường mới nổi vào năm 2018, với các đánh giá cụ thể và chi tiết về điều kiện mà Việt Nam cần phải thực hiện để có thể được nâng hạng. Các tiêu chí định lượng không phải trở ngại lớn với Việt Nam vì trên thị trường đã có đủ số lượng cổ phiếu đại diện. Ngược lại, nhóm tiêu chí định tính mới là những rào cản chính, với vướng mắc lớn nhất để FTSE Russell ra quyết định nâng hạng liên quan đến hoạt động thanh toán bù trừ, việc chuyển giao đối ứng thanh toán (chuyển giao cổ phiếu tại thời điểm thanh toán tiền) và việc xử lý khi gặp các giao dịch thất bại (failed trade).
Giải pháp cho các yêu cầu này là áp dụng mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP). Tuy nhiên, để triển khai mô hình đối tác bù trừ trung tâm CCP dự kiến sẽ mất thêm một khoảng thời gian do sẽ phải điều chỉnh nhiều quy định có liên quan, bao gồm cả các quy định điều chỉnh hoạt động của ngân hàng lưu ký.
Do vậy, trước mắt, Bộ Tài Chính và UBCKNN đã đưa ra giải pháp trong đó các công ty chứng khoán sẽ thực hiện hỗ trợ thanh toán đối với các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (Non-Prefunding Solution – NPS). Ngày 20.3.2024, Bộ Tài chính đã đăng tải thông tin lấy ý kiến của các đơn vị, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (gồm: Thông tư 119/2020/TT-BTC; Thông tư số 120/2020/TT-BTC; Thông tư số 121/2020/TT-BTC; và Thông tư số 96/2020/TT-BTC) để hiện thực hóa giải pháp này.
Xét theo khía cạnh từ CTCK thành viên, cả giải pháp ngắn hạn hay dài hạn đều tạo áp lực về vốn hay việc phải nâng cấp hệ thống khi trách nhiệm và rủi ro từ phía CTCK là rất lớn. Do vậy, chúng tôi liệt kê ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ cho nhà đầu tư nước ngoài của các CTCK trên thị trường.
Thứ nhất, các CTCK cần bổ sung nguồn lực về vốn. Trong mô hình CCP hay dịch vụ NPS, trách nhiệm thanh toán giao dịch cho nhà đầu tư thuộc về CTCK, do đó, tất yếu các CTCK phải chuẩn bị nguồn lực lớn về vốn để hạn chế rủi ro thanh toán. Tại Việt Nam, chúng ta thấy rằng đa số các CTCK đều có kế hoạch tăng vốn trong năm 2024 và 2025, là bước chuẩn bị cho “cuộc chơi lớn” này.
Thứ hai, hệ thống quản trị rủi ro của các CTCK phải được nâng cấp để hạn chế rủi ro thanh toán và rủi ro hoạt động, đặc biệt là khi triển khai giải pháp NPS hay xét về dài hạn hơn khi các sản phẩm day trading hay short sell được vận hành.
Thứ ba, phát triển đồng bộ hệ thống vận hành và cung cấp các sản phẩm dịch vụ tới nhà đầu tư nước ngoài. Một điểm trở ngại lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài là mức độ tiếp cận thông tin bằng tiếng Anh của các doanh nghiệp niêm yết theo tiêu chuẩn thế giới. Các CTCK hỗ trợ việc kết nối giữa các doanh nghiệp niêm yết và nhà đầu tư nước ngoài thông qua các báo cáo Nghiên cứu phân tích bằng tiếng Anh và dịch vụ corporate access. Tại SSI, chúng tôi cũng đang thường xuyên cung cấp các sản phẩm dịch vụ này tới các quỹ đầu tư nước ngoài.
Cuối cùng, các CTCK sẽ phải nâng cấp hệ thống để kết nối trực tuyến với nhà đầu tư nước ngoài nhằm nâng cao năng lực thực thi lệnh. Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán năm 2024, đại diện World Bank ước tính, Việt Nam có thể thu hút dòng vốn ngoại khoảng 25 tỉ USD trong ngắn hạn. Quy mô thị trường tăng cao cùng với việc phát triển các sản phẩm cho phép nhà đầu tư tăng vòng quay vốn như short sell, day trading dẫn đến số lượng lệnh giao dịch tăng đòi hỏi năng lực nhận, xử lý lệnh giao dịch của nhà đầu tư nói chung đối với CTCK trở nên cấp thiết.
Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, việc đặt lệnh có thể được tiến hành tại CTCK với các giải pháp đặt lệnh API, Direct Market Access (DMA) hay Electronic trading nhằm tối ưu hóa lợi ích từ phía khách hàng và giảm độ trễ trong việc giao dịch.
15h03: Ông Trần Anh Tuấn – Giám đốc Trung tâm phân tích, Công ty Chứng khoán Dầu khí (PSI): Giải pháp tăng số lượng doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán.
TTCK Việt Nam sau 2 thập kỷ ra đời và phát triển
Sau 2 thập kỷ ra đời và phát triển, TTCK Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả vượt bậc: Tổng vốn hóa thị trường cổ phiếu 3 sàn HOSE, HNX và UPCoM đến ngày 31.5.2024 đạt xấp xỉ 10 triệu tỉ đồng, tương đương 97,35% GDP 2023 (GDP theo giá hiện hành). Thị trường cũng ghi nhận có tới 42 doanh nghiệp có vốn hóa hơn 1 tỉ USD. Số lượng tài khoản chứng khoán cũng chứng kiến mức tăng mạnh mẽ, từ 2.771.409 vào cuối năm 2020 lên 7.938.060 vào 31.5.2024, tương đương mức tăng trưởng kép 54,57% mỗi năm.
Tuy nhiên, trái ngược với những bước tăng trưởng mạnh mẽ về dòng vốn và số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường sau hơn 2 thập niên hình thành và phát triển, số lượng các doanh nghiệp niêm yết mới lại chững lại rõ rệt trong những năm gần đây.
Theo số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, số lượng chứng khoán trên 3 sàn HOSE, HNX và UPCoM tới cuối tháng 6.2024 là 1.603 doanh nghiệp HOSE (411 doanh nghiệp), HNX (314 doanh nghiệp) và UPCoM (878 doanh nghiệp). Con số này trong các năm gần đây không có sự chuyển biến lớn, thậm chí còn chứng kiến mực sụt giảm nhẹ khi tổng số lượng DN trên 3 sàn vào cuối các năm 2019, 2020, 2021 lần lượt được ghi nhận ở mức 1.617, 1.655 và 1.641.
Nguyên nhân
Kinh tế và kết quả kinh doanh (KQKD) của các DN biến động, chưa đáp ứng được tiêu chí niêm yết
Các điều kiện lên sàn đang được kiểm soát chặt chẽ hơn, đòi hỏi chất lượng của doanh nghiệp phải thuộc dạng tốt, với báo cáo tài chính sạch sẽ, lợi nhuận tối thiểu 2 năm và mức vốn điều lệ tối thiểu cao (30 tỉ đồng đối với công ty đại chúng hoặc niêm yết trên HNX và lên tới 120 tỉ đồng đối với HOSE).
Các hoạt động đầu tư tư nhân, đầu tư mạo hiểm phát triển mạnh mẽ khiến cho nhu cầu đại chúng hóa và niêm yết công ty suy giảm.
Các doanh nghiệp đang chưa nắm rõ về lợi ích, cũng như điều kiện để niêm yết trên sàn. Việc chuyển mình từ một công ty tư nhân lên một công ty đại chúng và thậm chí niêm yết đòi hỏi mức độ cam kết cao của Ban lãnh đạo, cũng như tầm nhìn dài hạn về chiến lược vận hành, tài chính, kinh doanh, khiến cho các công ty tư nhân.
Ảnh hưởng
Hạn chế cơ hội đầu tư: Với số lượng công ty niêm yết mới ít hơn, các nhà đầu tư có phạm vi lựa chọn hẹp hơn trong việc phân bổ vốn. Điều này có thể làm giảm sự đa dạng hóa và hạn chế lựa chọn đầu tư.
Mức độ tập trung thị trường: Một nhóm nhỏ hơn các công ty niêm yết có thể dẫn đến tập trung thị trường, khiến các công ty lớn có thể có nhiều ảnh hưởng hơn, ảnh hưởng đến cạnh tranh và có khả năng cản trở sự đổi mới.
Thách thức về thanh khoản: Số lượng niêm yết mới suy giảm đồng nghĩa với việc có ít cổ phiếu được giao dịch hơn. Điều này có thể tác động đến tính thanh khoản, khiến nhà đầu tư khó mua hoặc bán cổ phiếu nhanh chóng mà không ảnh hưởng đến giá cả.
Lo ngại về tính minh bạch: Các công ty đại chúng phải tuân theo các yêu cầu về công bố thông tin, nhằm nâng cao tính minh bạch. Ít công ty niêm yết mới có nghĩa là ít thông tin được công bố rộng rãi hơn, có khả năng ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư.
Tác động đến tăng trưởng kinh tế: Thị trường chứng khoán sôi động góp phần vào tăng trưởng kinh tế chung. Giảm số lượng công ty niêm yết mới có thể cản trở việc hình thành vốn và hạn chế cơ hội cho các doanh nghiệp huy động vốn để mở rộng.
Đề xuất giải pháp
Để tăng số lượng doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó:
Từ phía cơ quan quản lý chính sách
Thực hiện các biện pháp khuyến khích và thúc đẩy IPO, đặc biệt là đối với các DN vừa và nhỏ (SMEs):
Khuyến khích nhiều công ty hơn ra mắt công chúng thông qua đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) bằng cách đơn giản hóa thủ tục. Việc đơn giản hóa quy trình không chỉ giúp các doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc đáp ứng các yêu cầu mà còn tạo động lực cho các công ty tham gia thị trường chứng khoán.
Bên cạnh đó, việc giảm chi phí liên quan đến IPO kết hợp niêm yết sẽ làm giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, trong khi các ưu đãi như hỗ trợ thuế và tài chính có thể khuyến khích thêm nhiều công ty cân nhắc lựa chọn niêm yết. Những biện pháp này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán mà còn tăng cường tính minh bạch và khả năng tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp.
Cũng cần chú trọng tới việc hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Các SME đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, tạo ra việc làm và đóng góp vào sự đa dạng hóa nền kinh tế. Để khuyến khích SMEs cân nhắc ý định niêm yết, cần giải quyết các mối quan tâm của họ, chẳng hạn như chi phí tuân thủ và các yêu cầu pháp lý liên quan đến việc niêm yết.
Chính phủ và các tổ chức liên quan có thể hỗ trợ bằng cách cung cấp các hình thức hỗ trợ tài chính, giảm thuế hoặc các chương trình khuyến khích đặc biệt để giảm bớt gánh nặng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi niêm yết. Các biện pháp cụ thể có thể bao gồm cải thiện quy trình đăng ký và cung cấp hỗ trợ tư vấn về quản lý và tài chính để chuẩn bị cho việc niêm yết, giúp các doanh nghiệp này dễ dàng hơn trong việc tham gia vào thị trường chứng khoán một cách hiệu quả và minh bạch.
Ngoài ra, việc tạo nền tảng niêm yết phù hợp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đóng vai trò then chốt trong việc thu hút các doanh nghiệp này tham gia vào thị trường chứng khoán, từ đó tăng cường sự đa dạng hóa và phát triển bền vững của nền kinh tế.
Nâng cao nhận thức của các công ty tư nhân về lợi ích của việc niêm yết công khai, chẳng hạn như khả năng tiếp cận vốn và nâng cao tầm nhìn. Về mặt lợi ích, những doanh nghiệp niêm yết sẽ có ưu thế trong việc tiếp cận thị trường vốn, bao gồm cả ECM và DCM, khi việc niêm yết chứng minh công ty đã đáp ứng và đang liên tục tuân thủ các tiêu chuẩn tài chính, quy định pháp lý cũng như mức độ minh bạch thông tin.
Tính thanh khoản của cổ phiếu được cải thiện mạnh mẽ, làm tăng mức độ hấp dẫn của công ty đối với các nhà đầu tư trên thị trường. Công ty cũng sẽ được ghi nhận tăng cường hiện diện thương hiệu cũng như mức độ tin cậy của khách hàng, hỗ trợ tích cực cho các hoạt động kinh doanh của công ty.
Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp có ROE thấp hoặc biến động
Trong nhiều năm qua, vẫn có những doanh nghiệp FDI “đánh tiếng” muốn niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam như: Seoul Metal Việt Nam, Ngũ Kim Fortress Việt Nam (cuối năm 2017), Tập đoàn CT&D của Đài Loan (Trung Quốc, năm 2020), Tập đoàn AEON (năm 2021), CP Việt Nam (năm 2022). Tuy nhiên đến nay, vẫn chưa có thêm một thông tin mới gì về hoạt động này.
Việc giám sát hoạt động của các doanh nghiệp FDI vẫn cần được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, tránh những rủi ro cho nhà đầu tư nhưng cũng nên tạo một hành lang pháp lý để tạo điều kiện và khuyến khích các doanh nghiệp FDI niêm yết, giúp đa dạng hóa thị trường và thu hút thêm dòng vốn FDI.
Ngoài ra, điều kiện để niêm yết sàn HSX thì doanh nghiệp đăng ký phải có lãi trong 2 năm hoạt động liền trước. 1 năm trước đó có ROE tối thiểu 5% sẽ gây nhiều khó khăn cho một số doanh nghiệp. Đặc biệt, một số ngành nghề có tính chu kỳ hoặc doanh nghiệp thương mại vốn có biên lợi nhuận thấp và biến động sẽ khó duy trì được ROE tối thiểu cũng như việc có lãi 2 năm hoạt động liền trước.
Bằng việc mở rộng và đa dạng hóa các lựa chọn niêm yết, thị trường chứng khoán có thể trở nên thu hút hơn đối với các nhà đầu tư và cũng mang lại lợi ích lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội. Qua đó, sự đa dạng hóa này cũng đóng góp vào việc nâng cao sự cạnh tranh và khả năng thích ứng của các doanh nghiệp trước những thay đổi trên thị trường toàn cầu.
Khuyến khích minh bạch hóa thông tin nhằm tăng tính thanh khoản từ phía doanh nghiệp
Để tạo ra một môi trường hấp dẫn cho việc niêm yết và đảm bảo sự bảo vệ cho nhà đầu tư, hợp tác chặt chẽ giữa các sàn giao dịch chứng khoán và cơ quan quản lý là điều cần thiết. Các sàn giao dịch chứng khoán cần phối hợp với cơ quan quản lý để xây dựng và thúc đẩy các chính sách, quy định nhằm tạo ra môi trường niêm yết công bằng, minh bạch và hấp dẫn.
Để hợp lý hóa các yêu cầu niêm yết, cần cân nhắc các yếu tố như kích cỡ và tính chất của công ty, cùng với năng lực và nhu cầu vốn của thị trường. Điều này giúp đảm bảo rằng, các doanh nghiệp niêm yết đủ điều kiện để hoạt động trong một môi trường cạnh tranh và bảo vệ các nhà đầu tư khỏi các rủi ro không cần thiết.
Ngoài ra, việc duy trì sự bảo vệ cho nhà đầu tư là vô cùng quan trọng. Các cơ quan quản lý cần thực hiện kiểm định và giám sát chặt chẽ để đảm bảo rằng, các công ty niêm yết tuân thủ các quy định về báo cáo tài chính và thông tin công khai. Điều này giúp nâng cao tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường chứng khoán.
Về phía doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần tăng cường quản trị và minh bạch hóa thông tin. Triển khai và thực thi các tiêu chuẩn quản trị doanh nghiệp là một phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng quản lý và tăng cường sự minh bạch trên thị trường chứng khoán. Báo cáo minh bạch là yếu tố cốt lõi, giúp đảm bảo rằng các thông tin về hoạt động kinh doanh, tài chính và chiến lược của công ty được công khai một cách trung thực và đầy đủ. Việc có hội đồng quản trị độc lập cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và đưa ra quyết định độc lập, đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong quản trị công ty.
Để đáp ứng các tiêu chuẩn quản trị này, các công ty niêm yết cần thường xuyên đánh giá và cập nhật các quy định quản trị của mình. Việc này giúp đảm bảo rằng các tiêu chuẩn được áp dụng là phù hợp với các thông lệ quốc tế tốt nhất và đáp ứng được các yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt của thị trường chứng khoán. Đồng thời, việc thường xuyên đánh giá cũng giúp công ty điều chỉnh và cải thiện các quy trình quản trị để nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư.
Những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích cho từng công ty mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán, tạo ra môi trường đầu tư thu hút và ổn định hơn cho tất cả các bên liên quan. Do đó, việc triển khai và thực thi các tiêu chuẩn quản trị doanh nghiệp là cực kỳ cần thiết và không thể bỏ qua trong quá trình phát triển của mỗi công ty niêm yết.
14h40: Bà Trần Thị Khánh Hiền – Giám đốc Khối nghiên cứu, Công ty Chứng khoán MB – trình bày tham luận: Cơ hội và thách thức của doanh nghiệp khi nâng hạng thị trường chứng khoán.
Việc xếp vào nhóm các thị trường mới nổi, sẽ là bước ngoặt quan trọng cho giai đoạn phát triển mới của TTCK Việt Nam, góp phần tăng quy mô và chất lượng, nâng cao hình ảnh và uy tín của tất cả thành viên tham gia thị trường.
Từ góc nhìn của Khối nghiên cứu CTCK MB (MBS) về những cơ hội và thách thức mà các doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp khi gia nhập sân chơi của các thị trường mới nổi và từ những câu chuyện thực tiễn của thị trường các nước lân cận, bà Hiền đưa ra một số tiêu chí mà doanh nghiệp cần chuẩn bị khi gia nhập sân chơi này.
Số liệu ước tính mới đây của Ngân hàng Thế giới cho thấy, trong trường hợp Việt Nam được nâng hạng lên nhóm các TTCK mới nổi, sẽ có khả năng thu hút khoảng 25 tỉ USD vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư quốc tế, cả đầu tư thụ động lẫn đầu tư thụ động, vào thị trường Việt Nam cho tới năm 2030. Dòng vốn mới này kỳ vọng sẽ cải thiện cả về quy mô và thanh khoản của TTCK Việt Nam, tương tự như câu chuyện nâng hạng từ các TTCK khác.
Theo Thống kê trong giai đoạn 2010 – 2020, hầu hết TTCK các nước đều tăng điểm mạnh mẽ trong vòng 1 năm kể từ khi được MSCI công bố nâng hạng từ nhóm các TT cận biên sang nhóm TT mới nổi. Chẳng hạn, tháng 6.2013, cả Tiểu vương quốc Arab thống nhất và Qatar đều tăng 39% và 51% trong vòng 1 năm kể từ khi nâng hạng. TTCK Pakistan được MSCI công bố nâng hạng từ tháng 6.2016 và đã tăng 39% kể từ sau đó. Chỉ số Tadawul All share của Ả rập Saudi đã tăng 14% trong vòng 1 năm kể từ khi nâng hạng vào tháng 6.2018. Chỉ duy nhất có thị trường Kuwait giảm 7.6% sau khi nâng hạng thành công chủ yếu do COVID-19.
Nhìn từ câu chuyện nâng hạng của Kuwait cho thấy, cho dù thời điểm nâng hạng bị các yếu tố bất ngờ chi phối trong ngắn hạn, song nhìn về dài hạn thì các yếu tố tích cực vẫn còn nguyên vẹn. Trong 3 năm sau khi được công bố nâng hạng, TTCK Kuwait tăng 39%, định giá của thị trường cũng thay đổi khi trung bình P/E lợi nhuận trước khi được công bố nâng hạng (2015 – 2019) là 12.5, trung bình P/E sau khi được công bố nâng hạng (2020 – nay) là 15.7, tăng 26%.
Thông thường, các lợi ích lớn nhất của doanh nghiệp khi gia nhập vào sân chơi các TTCK mới nổi bao gồm gia tăng số lượng và chất lượng của các nhà đầu tư chuyên nghiệp, tăng tính chuyên nghiệp và bền vững trong hoạt động đầu tư; gia tăng cơ hội thành công trong các hoạt động tăng vốn, IPO, tìm kiếm đối tác chiến lược…; nâng cao hình ảnh và uy tín trên sân chơi quốc tế, gia tăng cơ hội tiếp cận với công nghệ mới, đối tác mới… hỗ trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp; thực hành các tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế trong hoạt động của doanh nghiệp, quản trị công ty; cải thiện định giá của cổ phiếu theo góc nhìn của các nhà đầu tư chuyên nghiệp quốc tế.
Tuy nhiên, khi bước ra một sân chơi lớn hơn, thì thách thức sẽ càng lớn. Thứ nhất, quy mô vốn hóa của các DNNY Việt Nam còn khá nhỏ bé, do đó số lượng cổ phiếu đáp ứng đủ các tiêu chí MSCI EM Index không nhiều. Một minh chứng cho thấy là hiện tại, trong rổ phân loại thị trường cận biên của MSCI, mặc dù tỉ trọng của Việt Nam là lớn nhất chiếm 26%, song trong top 10 cổ phiếu có tỉ trọng lớn nhất trong rổ này thì chỉ có 2 cổ phiếu của Việt Nam.
Thứ hai, độ mở của thị trường càng lớn thì biến động của các yếu tố bên ngoài sẽ gia tăng tác động lên TTCK Việt Nam nói chung và các cổ phiếu niêm yết nói riêng.
Thứ ba, gia tăng sự cạnh tranh với các cơ hội đầu tư tại các thị trường khác.
Nâng hạng thị trường cần sự chung tay của nhiều bên, không chỉ là của các bộ, ngành, mà còn từ các thành viên tham gia thị trường.
Theo đó, trong lộ trình nâng hạng thị trường, các doanh nghiệp cần chuyên nghiệp hóa hoạt động IR, đảm bảo tính nhất quán về tần suất và hàm lượng của các thông tin được cung cấp. Đồng thời, tránh tình trạng là IR chỉ sôi nổi khi doanh nghiệp có nhiều thông tin tốt, và rơi vào im ắng khi tình hình ngược lại. Đa dạng hóa các kênh tiếp cận đối với nhà đầu tư. Tăng cường công bố thông tin bằng tiếng Anh và chuẩn hóa theo các thông lệ quốc tế. Theo đánh giá của các tổ chức xếp hạng quốc tế, khả năng tiếp cận thông tin của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường Việt Nam còn hạn chế, cần phải cải thiện. Theo Dự thảo từ 1.2025 các doanh nghiệp quy mô lớn trên 120 tỉ đồng vốn góp sẽ bắt buộc thực hiện công bố thông tin định kỳ song ngữ. Ngoài ra, các thông tin định kỳ thì các thông tin khác về hoạt động thường xuyên của doanh nghiệp đều rất có giá trị đối với các nhà đầu tư nước ngoài.
Về quản trị doanh nghiệp, ngoài triển khai áp dụng theo chuẩn quốc tế IFRS thì các doanh nghiệp cũng cần chú ý đến tiêu chuẩn vận hành của hội đồng quản trị (HĐQT) bao gồm các nghị quyết, chính sách, quy chế hoạt động HĐQT theo thông lệ quốc tế.
Về mục tiêu phát triển bền vững, đây là xu hướng tất yếu đang diễn ra trên toàn cầu. Theo thống kê của Morning Star thì trong năm 2023, nguồn vốn chảy vào các quỹ đầu tư bền vững trên thế giới tăng 21%, cao hơn so với các quỹ đầu tư truyền thông khác 14%. Vì vậy, việc triển khai áp dụng xu hướng chuyển đổi số, áp dụng khung quản trị tích hợp ESG là tiền đề cần thiết để thu hút nguồn vốn đầu tư của các nhà đầu tư có trách nhiệm trên thế giới. ESG và tăng trưởng xanh không còn là trách nhiệm, mà là một yếu tố để doanh nghiệp duy trì hoạt động kinh doanh liên tục và phát triển trong bối cảnh mới. Do đó, đây không chỉ là câu chuyện của riêng công ty đại chúng, công ty niêm yết, mà là của chung tất cả các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có mục tiêu phát triển bền vững rõ ràng, thực hành nguyên tắc quản trị công ty tốt hơn thì sẽ có hiệu quả hoạt động bao gồm tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu cũng như tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản sẽ tốt hơn. Ngoài ra, điều này cũng sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động tiêu cực từ các biến động vĩ mô bên ngoài và duy trị giá trị cổ phiếu cũng tốt hơn nhóm doanh nghiệp còn lại.
14h25: Ông Đinh Minh Trí – Trưởng phòng Phân tích Khối Khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam): Kinh nghiệm Hàn Quốc về nâng hạng thị trường chứng khoán và khuyến nghị cho Việt Nam.
Thị trường chứng khoán Hàn Quốc nâng hạng lên thị trường mới nổi, phát triển
Thị trường chứng khoán Hàn Quốc đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng sau khi được nâng hạng lên thị trường mới nổi, phát triển. Đối với MSCI, tổ chức này đã nâng hạng Hàn Quốc lên thị trường mới nổi vào năm 1992. FTSE đã nâng hạng Hàn Quốc từ thị trường mới nổi lên phát triển vào năm 2009.
Sau khi được MSCI và FTSE lần lượt nâng hạng, quy mô của thị trường chứng khoán Hàn Quốc đã tăng trưởng đáng kể. Số lượng công ty niêm yết và giá trị vốn hóa thị trường đều tăng mạnh, góp phần làm cho Hàn Quốc trở thành một trong những trung tâm tài chính lớn nhất châu Á.
Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại tăng mạnh lên mức gần 2000 tỉ USD, giúp Hàn Quốc nằm trong Top 5 thị trường chứng khoán lớn nhất châu Á, và duy trì thường xuyên trong Top 15 trên toàn thế giới. Điều này giúp nâng cao vị thế của Hàn Quốc trong mắt nhà đầu tư quốc tế. Quy mô GDP Hàn Quốc từ mức 500 tỉ USD vào năm 2001, đã tăng hơn 3 lần đạt mức trên 1.700 tỉ USD vào năm 2023 với thu nhập bình quân đầu người đạt mức trên 33.000 USD/năm, thuộc top quốc gia hàng đầu thế giới.
Để giữ vững và phát triển hơn nữa sau khi được nâng hạng, Hàn Quốc đã thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ như:
Tăng cường khả năng tiếp cận thông tin: Công bố thông tin bằng tiếng Anh bắt buộc đối với các công ty niêm yết lớn. Đơn giản hóa quy trình giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài.
Duy trì môi trường đầu tư ổn định và minh bạch: Thực hiện các chính sách đảm bảo an toàn và hiệuquả trong giao dịch. Nâng cao tiêu chuẩn quản trị công ty và công bố thông tin. Cải tiến hệ thống giao dịch và quản lý rủi ro: Áp dụng các công nghệ hiện đại vào hệ thống giao dịch. Cải thiện hệ thống quản lý rủi ro để đảm bảo an toàn cho các giao dịch.
Khuyến khích đầu tư nước ngoài: Mở rộng giờ giao dịch ngoại hối để phù hợp với thị trường quốc tế. Cho phép các tổ chức tài chính nước ngoài tham gia trực tiếp vào thị trường ngoại hối Hàn Quốc.
Phát triển các công cụ đầu tư mới: Tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm tài chính như ETF, hợp đồng tương lai, quyền chọn và hoán đổi.
Giám sát và điều chỉnh chính sách: Thực hiện các biện pháp giám sát hiệu quả đối với các hoạt động như bán khống và cho vay cổ phiếu. Điều chỉnh các chính sách để phù hợp với điều kiện thị trường quốc tế.
Khuyến nghị tới thị trường chứng khoán Việt Nam
Cải thiện tính minh bạch và công bố thông tin: Đảm bảo công bố thông tin bằng tiếng Anh cho các công ty niêm yết lớn để thu hút nhà đầu tư quốc tế. Minh bạch hóa các quy trình tài chính và quản trị công ty.
Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư nước ngoài: Đơn giản hóa thủ tục đăng ký và mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài. Mở rộng giờ giao dịch và cải thiện hệ thống thanh toán, bù trừ.
Phát triển hệ thống công nghệ thông tin: Đầu tư vào công nghệ giao dịch hiện đại để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho các giao dịch. Tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch điện tử và quản lý rủi ro.
Phát triển các sản phẩm tài chính đa dạng: Tăng cường các sản phẩm tài chính như ETF, hợp đồng tương lai, quyền chọn và hoán đổi. Khuyến khích sự tham gia của các tổ chức tài chính quốc tế vào thị trường.
Cải thiện khả năng tiếp cận thị trường ngoại hối: Mở rộng và linh hoạt hóa thị trường ngoại hối để phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư quốc tế. Đảm bảo tính thanh khoản và ổn định của thị trường ngoại hối.
Chính sách giám sát và điều chỉnh linh hoạt: Thực hiện các biện pháp giám sát chặt chẽ đối với các hoạt động như bán khống và cho vay cổ phiếu. Điều chỉnh chính sách phù hợp với điều kiện thị trường và phản hồi của nhà đầu tư quốc tế.
Ngoài ra, dựa trên kinh nghiệm của Hàn Quốc, Việt Nam có thể áp dụng các biện pháp tổng thể để hoàn thiện hệ thống giao dịch chứng khoán.Hầu hết các công ty chứng khoán lớn tại Hàn Quốc đã triển khai hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) và chatbot để cải thiện dịch vụ khách hàng và hỗ trợ giao dịch tự động. AI giúp phân tích dữ liệu và đưa ra các dự đoán thị trường, trong khi chatbot hỗ trợ khách hàng với các vấn đề thường gặp và cung cấp thông tin nhanh chóng.
Nhiều công ty đã sử dụng hệ thống giao dịch tự động để tối ưu hóa các lệnh giao dịch và quản lý rủi ro. Hệ thống này sử dụng AI để phân tích dữ liệu thị trường và thực hiện các giao dịch tự động dựa trên các thuật toán định trước.
Ngoài ra, cần đảm bảo rằng thông tin tài chính được công bố bằng tiếng Anh và dễ dàng tiếp cận đối với nhà đầu tư nước ngoài. Điều này sẽ giúp thu hút thêm vốn đầu tư quốc tế và nâng cao uy tín của thị trường. Những biện pháp này không chỉ giúp hoàn thiện hệ thống giao dịch chứng khoán tại Việt Nam mà còn tạo điều kiện thuận lợi để thị trường phát triển bền vững và thu hút thêm vốn đầu tư quốc tế.
Chúng tôi kỳ vọng khi thị trường chứng khoán Việt Nam sớm được nâng hạng sẽ cải thiện thanh khoản và quy mô thị trường: Lượng giao dịch và quy mô thị trường sẽ tăng lên, cải thiện tính thanh khoản và độ ổn định. Theo chúng tôi quan sát, đa phần các thị trường trước thời điểm nâng hạng chính thức 1- 2 năm, chỉ số chứng khoán đều tăng như Qatar, Ả Rập Saudi, Rumani… Đáng chú ý, giá trị giao dịch các thị trường có mức tăng từ 2 đến 4 lần trong vòng 2-3 năm sau khi được nâng hạng chính thức.
Tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài: Thị trường mới nổi sẽ hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư quốc tế, giúp tăng lượng vốn đầu tư nước ngoài.
Nâng cao uy tín và sự công nhận quốc tế: Việc được nâng hạng sẽ nâng cao uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế.
Tạo điều kiện phát triển các sản phẩm tài chính mới: Sẽ có nhiều sản phẩm tài chính đa dạng hơn, tạo cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Thúc đẩy sự phát triển kinh tế quốc gia: Tăng trưởng vốn đầu tư và cải thiện cơ sở hạ tầng tài chính sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.
14h10: Ông Vũ Chí Dũng – Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước: Cơ hội và thách thức khi nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ Cận biên lên Mới nổi.
Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã tiến hành công cuộc đổi mới và cải cách sâu rộng về kinh tế, xã hội và cơ cấu bộ máy nhà nước. Với mục tiêu phát triển kinh tế nhanh chóng, hiệu quả và bền vững, tăng trưởng kinh tế song hành cùng tiến bộ và công bằng xã hội, gắn kết chặt chẽ với bảo vệ và cải thiện môi trường, Việt Nam đã đạt được những bước tiến vững chắc.
Những nỗ lực không ngừng trong việc đổi mới và hoàn thiện khung khổ chính sách và điều hành đã giúp thị trường chứng khoán Việt Nam khẳng định sức hút mạnh mẽ của mình sau hơn hai thập kỷ hoạt động. Điều này được minh chứng qua chất lượng hàng hóa trên sàn, quy mô giao dịch, cũng như số lượng nhà đầu tư tham gia ngày càng tăng, với chất lượng được nâng cao liên tục. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở thành một trong những thị trường có tốc độ phát triển nhanh nhất về quy mô và thanh khoản trong khu vực.
Hàng năm, một số tổ chức xếp hạng thị trường lớn như FTSE Russell, MSCI, S&P, và Dow Jones cung cấp việc xếp hạng các thị trường tài chính toàn cầu với mục đích đánh giá sự hấp dẫn của thị trường cổ phiếu của các quốc gia cho các nhà đầu tư tham khảo.
Theo đó, thị trường vốn của các quốc gia được phân theo 04 nhóm gồm: Nhóm Thị trường Phát triển (Developed Markets), có độ mở lớn nhất đối với nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN); nhóm Thị trường Mới nổi (Emerging Markets); nhóm Thị trường Cận biên (Frontier Markets); và Nhóm các Thị trường Không đủ điều kiện để được phân loại (về phát triển kinh tế, quy mô và tính thanh khoản, và khả năng tiếp cận thị trường).
Tiêu chí xếp hạng cụ thể của các tổ chức xếp hạng đối với từng loại thị trường có thể khác nhau, nhưng có một số tiêu chí tương đồng trong nguyên tắc xếp hạng.
Bao gồm: Quy mô và thanh khoản của thị trường chứng khoán; Tỷ lệ sở hữu của NĐTNN đối với cổ phiếu của doanh nghiệp ở nước sở tại; Khả năng tiếp cận thị trường, bao gồm cả khả năng tự do chuyển đổi ngoại tệ và mức độ mở cửa của dòng vốn đầu tư; Cơ sở hạ tầng cho giao dịch trên TTCK, bao gồm cả hệ thống thanh toán và bù trừ chứng khoán; Cơ chế giao dịch linh hoạt, có giao dịch bán khống và cho vay chứng khoán.
Đối với từng quốc gia được đánh giá, lợi ích của việc đánh giá này bao gồm việc thu hút thêm nhà đầu tư nước ngoài, và đồng thời, nâng cao hình ảnh quốc gia trong thị trường tài chính toàn cầu. Các công ty đầu tư và các công ty quản lý quỹ, những tổ chức theo đuổi chiến lược đầu tư thụ động sẽ xây dựng ETF hoặc các quỹ tương hỗ đầu tư vào cổ phiếu của những quốc gia nằm trong rổ chỉ số để theo dõi hiệu quả hoạt động của những chỉ số này.
Tuy nhiên, do hầu hết các quỹ ETF đều theo đuổi cổ phiếu ở các thị trường mới nổi và phát triển, Việt Nam và những quốc gia vẫn nằm trong phân loại thị trường cận biên cần hành động nhanh chóng để được phân loại lại thành thị trường mới nổi nếu muốn thu hút thêm luồng vốn đầu tư từ các tổ chức đầu tư quốc tế.
Hiện nay, TTCK Việt Nam đang được FTSE Russell đưa vào danh sách nhóm chờ nâng hạng lên Nhóm 2 – Thị trường Mới nổi.
Cơ hội khi TTCK Việt Nam nâng hạng
Về tín nhiệm quốc gia và Hội nhập quốc tế: TTCK tự do, hiệu quả luôn được coi là một trong những tiêu chí cốt yếu để đánh giá mức độ phát triển nền kinh tế thị trường của một quốc gia, vùng lãnh thổ. Do đó, nâng hạng TTCK sẽ là tín hiệu quan trọng đối với cộng đồng quốc tế, cho thấy Việt Nam đang trên đà phát triển thành một nền kinh tế thị trường theo đúng bản chất.
Từ đó, góc nhìn của các nhà đầu tư quốc tế về môi trường đầu tư – kinh doanh tại Việt Nam cũng sẽ có chuyển biến tích cực hơn. Đồng thời, việc này sẽ là cú hích gián tiếp dành cho mục tiêu từng bước nâng bậc tín nhiệm quốc gia theo “Đề án cải thiện xếp hạng tín nhiệm quốc gia đến năm 2030” theo Quyết định số 412/QĐ-TTg ngày 31.3.2022 của Thủ tướng Chính phủ.
Việc nâng hạng TTCK sẽ là tín hiệu rõ ràng, cho thấy Việt Nam đã tiến bước dài hơn trong lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. Khẳng định vị thế và nâng cao hình ảnh không chỉ của riêng TTCK Việt Nam mà còn của cả nền kinh tế đối với cộng đồng quốc tế.
Về thị trường chứng khoán: Theo báo cáo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (tháng 12/2020), việc được nâng hạng sẽ đem lại nhiều lợi ích cho TTCK Việt Nam.
Theo đó, thu hút thêm dòng vốn ngoại gián tiếp ròng khoảng 7,2 tỷ USD vào Việt Nam 1 năm. Dòng vốn này chủ yếu đến từ các quỹ đầu tư và NĐTNN lớn trên thế giới.
Cải thiện khả năng định giá cổ phiếu, theo đó giá cổ phiếu trên thị trường sẽ được nhiều NĐTNN chuyên nghiệp tham gia đánh giá, thể hiện đúng nhu cầu thực tế và đánh giá đúng tiềm năng phát triển của các doanh nghiệp. Việc cải thiện định giá này sẽ hỗ trợ tích cực cho quá trình cổ phần hoá, giúp cho việc thoái vốn của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) có thể thu được nguồn thu cao hơn cho Ngân sách Nhà nước.
Gia tăng số lượng nhà đầu tư có tổ chức, nhà đầu tư có quy mô lớn trên thị trường (hiện nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ đang chiếm hơn 90% trên thị trường), tăng tính chuyên nghiệp và bền vững trong hoạt động đầu tư, giảm thiểu các biến động mạnh của thị trường do bị tác động tâm lý của số lượng lớn nhà đầu tư cá nhân.
Cải thiện tích cực thanh khoản của TTCK và chất lượng thị trường theo hướng tiếp cận tốt hơn các tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế trong hoạt động của DN, quản trị công ty.
TTCK không chỉ gia tăng số lượng nhà đầu tư mà chất lượng của nhà đầu tư cũng sẽ được nâng cao với sự tham gia của các quỹ đầu tư, các tổ chức đầu tư quốc tế lớn với mục tiêu đầu tư dài hạn. Đi kèm theo đó là nội tại các doanh nghiệp và tổ chức kinh doanh chứng khoán trong nước chịu áp lực buộc phải nâng cao chất lượng doanh nghiệp để đáp ứng yêu cầu của NĐTNN theo chuẩn mực quốc tế.
Sự tham gia của NĐTNN mang lại lợi ích từ việc chia sẻ kinh nghiệm quản lý, chiến lược đầu tư và công nghệ mới. Điều này có thể giúp doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng với môi trường kinh doanh quốc tế.
Hỗ trợ hoạt động cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN): Trường hợp TTCK Việt Nam được nâng hạng, không chỉ lượng vốn từ các quỹ đầu tư thụ động chảy vào thị trường, mà cả nguồn vốn của các quỹ đầu tư chủ động và nhiều nhà đầu tư lớn (bao gồm cả nhà đầu tư vốn cổ phần – private equity, chuyên đầu tư vào các công ty cổ phần hóa, công ty chưa niêm yết) trên toàn cầu sẽ tham gia vào thị trường vốn của Việt Nam. Các nhà đầu tư này sẽ góp phần mở rộng cơ sở nhà đầu tư, cung cấp thêm nguồn vốn mới để Việt Nam đạt được tốt hơn mục tiêu cổ phần hóa, nhất là đối với các DNNN lớn.
Thúc đẩy phát triển thị trường vốn cổ phần – M&A và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo: TTCK mở rộng và phát triển là điểm đến hấp dẫn trong quá trình huy động vốn của thị trường vốn cổ phần của các công ty khởi nghiệp sáng tạo, công ty cổ phần nhỏ và vừa, các công ty cổ phần lớn chưa niêm yết, hỗ trợ cho các hoạt động chào bán lần đầu ra công chúng (IPO), niêm yết công ty để thoái vốn trên TTCK. Trong đó, huy động vốn thông qua IPO, niêm yết trên TTCK là hình thức mang lại hiệu quả và tỷ suất sinh lời cao hơn cả. TTCK niêm yết, vì vậy, góp phần hoàn thiện thêm sự hấp dẫn của thị trường vốn cổ phần và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.
Nâng hạng TTCK không chỉ thu hút nguồn vốn dành cho TTCK niêm yết, mà còn thu hút cả nguồn vốn dành cho thị trường vốn cổ phần chưa niêm yết. Nâng hạng TTCK sẽ trực tiếp góp phần nâng cao tiêu chuẩn về thị trường vốn cổ phần của Việt Nam, sẽ thu hút nguồn vốn lớn hơn và mở rộng thêm số lượng cũng như chất lượng các nhà đầu tư vốn cổ phần vào Việt Nam. Điều này phù hợp với mục tiêu của Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 theo Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18.5.2016 của Thủ tướng Chính phủ.
Các thách thức khi TTCK được nâng hạng
TTCK khi được nâng hạng đạt được nhiều lợi ích nên thách thức lớn nhất là đảm bảo đảm bảo TTCK tiếp tục phát triển ổn định và bền vững, duy trì xếp hạng, tránh bị hạ cấp xếp hạng.
Thách thức này đến từ việc các TTCK không còn đáp ứng yêu cầu duy trì trạng thái hiện tại (trường hợp của Ác hen ti na bị MSCI cân nhắc hạ từ Nhóm 3 xuống Nhóm 4 vào kỳ đánh giá tháng 6.2022 do các NĐTNN đánh giá rằng không thể tiếp cận thị trường chứng khoán trong nước kể từ khi Chính phủ nước này áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn nghiêm ngặt vào tháng 9.2019) hoặc khi TTCK không đáp ứng được sự thay đổi tiêu chí từ các tổ chức xếp hạng (trường hợp của Peru đã bị FTSE hạ cấp từ Nhóm 2 sang Nhóm 3 do không còn có thể đáp ứng các tiêu chí yêu cầu về vốn hóa thị trường tối thiểu và số lượng chứng khoán mới vào tháng 9.2020.
Dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài vào TTCK có thể gây tác động đến mức độ biến động của TTCK do tác động đến tâm lý thị trường (khi dòng vốn vào hoặc rút ra có biến động mạnh, gây ra hiệu ứng tâm lý hoặc dây chuyền đến các nhà đầu tư), cũng như gây áp lực cho thị trường ngoại hối do gia tăng nhu cầu chuyển đổi ngoại tệ – tiền Đồng của các nhà đầu tư nước ngoài.
Để một TTCK phát triển bền vững, đó phải là một TTCK thực sự “khỏe mạnh”, minh bạch, đảm bảo công bằng cho tất cả nhà đầu tư tham gia trên thị trường. Với vai trò là cơ quan trực tiếp quản lý, giám sát TTCK, UBCKNN đã, đang và sẽ tiếp tục nỗ lực đưa ra những giải pháp phù hợp đáp ứng được các tiêu chí của các tổ chức đánh giá xếp hạng thị trường hướng tới mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam từ Cận biên lên Mới nổi và đảm bảo sự vận hành liên tục, thông suốt, ổn định, minh bạch của thị trường.
14h00: Ông Nguyễn Ngọc Hiển – Ủy viên Đoàn Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao Động Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Lao Động – phát biểu khai mạc hội thảo.
Tổng Biên tập Báo Lao Động Nguyễn Ngọc Hiển gửi lời cảm ơn tới các quý vị khách quý, các đại biểu đến tham dự Hội thảo “Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán” do Báo Lao Động và Ngân hàng Nhà nước tổ chức hôm nay.
Tổng Biên tập Báo Lao Động cho biết, chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi theo tiêu chuẩn phân hạng của các tổ chức quốc tế. Việc nâng hạng thị trường luôn được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm và chỉ đạo sát sao. Khi nâng hạng thành công sẽ góp phần nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế, thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài và tăng thanh khoản cho cổ phiếu của doanh nghiệp. Điều này được kỳ vọng sẽ lan tỏa tích cực đến các lĩnh vực khác của nền kinh tế.
Nâng hạng thị trường không chỉ là mục tiêu cần thực hiện mà còn là động lực để các doanh nghiệp niêm yết, nhà đầu tư tham gia thị trường chung tay đóng góp, xây dựng một thị trường hấp dẫn trong mắt giới đầu tư nước ngoài. Nhưng để sớm thực hiện được điều này, cần đến sự phối hợp của nhiều bộ, ngành, đặt ra các yêu cầu đối với việc thay đổi các chính sách, quy định pháp luật có liên quan.
Đây cũng là lý do hôm nay Báo Lao Động phối hợp cùng Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức Hội thảo “Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán”.
Chúng tôi mong các vị đại biểu, các chuyên gia, các nhà quản lý và thành viên thị trường sẽ cùng đóng góp ý kiến, bàn luận, để tìm giải pháp tháo gỡ các nút thắt trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán. Bởi phát triển thị trường chứng khoán là một yêu cầu khách quan, không thể tách rời với phát triển kinh tế đất nước.
Thay mặt Ban Tổ chức, Tổng Biên tập Báo Lao Động gửi lời cảm ơn Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các doanh nghiệp đã đồng hành cùng Báo Lao Động tổ chức hội thảo lần này.
* Được ví như “con cá lớn trong ao nước nhỏ” khi Việt Nam đang chiếm tỉ trọng cao nhất trong các chỉ số thị trường chứng khoán cận biên, lên đến 29% trong chỉ số thị trường cận biên của MSCI và 38% trong chỉ số của FTSE Russell. Tuy nhiên, vẫn còn một số “điểm nghẽn” cần sớm tháo gỡ trong quá trình nâng hạng thị trường chứng khoán nước ta.
Để tạo diễn đàn cùng bàn luận, tìm các giải pháp tháo gỡ các nút thắt trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán cũng như chỉ ra các lợi ích khi nâng hạng thành công, Báo Lao Động phối hợp cùng Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức Hội thảo “Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán”. Chương trình diễn ra vào 14h ngày 2.7, tại Hà Nội.
Hội thảo “Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán” được tổ chức vào lúc 14h ngày 2.7.2024 tại Hội trường tầng 6, Báo Lao Động, số 6 Phạm Văn Bạch, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội. Chương trình được truyền hình trực tiếp trên Báo Lao Động điện tử (www.laodong.vn) và Fanpage của Báo Lao Động.
